Dag 3: woensdag 27 september

Inkijkje in het atelier waar de cursus / workshop van Svetlana "model in de ruimte" plaats vindt. Mooie opstelling dicht bij het model. Let ook op hoe Svetlana de ruimte heeft gecreëerd op een verhoging met zwarte doeken rondom en groene stof tegen de achterwand. Met een daglichtlamp wordt de belichting van het model geregeld en je hebt de hele dag hetzelfde licht en dezelfde kleur.

Gisteren hebben we op een paneeltje een kleine kleurschets gemaakt om de juiste kleuren te bepalen en te mengen. Het is handig om deze kleuren op een blaadje papier te zetten en die naast het portret te hangen. Dit helpt je bij het mengen van de kleur die je in je kleurschets had bepaald. 

We gaan nu op het grote doek de toonwaardeschets kleur geven. Het is handig om te beginnen bij de donkerste delen, in dit geval de stoel. Vanuit deze donkerste toon kun je het contrast met de volgende toonwaarde bepalen, de rok en de achtergrond.

Van donker naar licht werken

Detailopname hoofd met kleurvergelijking haar - achtergrond

Zet toonwaardes tegen elkaar aan om beter het gewenste contrast te kunnen inschatten. Op bovenstaande foto is dat te zien met het donkere haar tegen de groene achtergrond. Zo  kun je dat ook doen met het wit van de blouse. Zet die af tegen de stoel en de rok.
De achtergrond wordt met een grote kwast aangebracht waarbij naar buiten toe de onderschildering erdoor mag komen. Deze roodbruine onderschildering is de complementaire kleur van het groen en geeft diepte aan de achtergrond. De warme kleur komt naar je toe terwijl de koele groene tint naar achteren wijkt.
Wat het model zelf betreft, verlies jezelf niet te snel in details maar concentreer je op de hoofdvorm. Bij het bepalen van de kleur van de roodbruine rok maak je een middentoon van de schaduwkant en een middentoon van de lichte kant. Zo ontstaan er twee kleurvlakken en dat is voor deze fase genoeg.

Tijdens het schilderen vergelijk je voortdurend de toonwaardes. Zo valt het op dat de achtergrond achter de linkerschouder lichter is dan de schaduwzijde van de witte blouse. Je kunt een beetje spelen met dit effect door de achtergrond op deze plek bewust lichter te maken. 

Alle aandacht in dit tafereel moet uitgaan naar het gezicht. Dit bereik je door alle scherpe lijnen behalve in het gezicht te verzachten en te vervagen (de aan Da Vinci toegeschreven sfumato-techniek). Je bereikt dit verder door niet te veel details te schilderen. In de rok is met een paar streken de lichtere plooien aangegeven. 

De stoelleuning rechts op het doek is nog te scherp. Ook in de blouse worden minimaal details aangegeven. Teveel details leiden af van het hoofdonderwerp, het portret. 

De handen zijn niet meer dan kleurvlakken maar toch is goed te zien hoe ze haar handen op haar schoot heeft liggen. De haren zijn in kleur gezet. Voor de stofuitdrukking is het heel belangrijk om het vlassige haar aan de onderkant en zijkanten te vervagen en in de omgeving te schilderen. De golven in het haar worden subtiel aangegeven met donker en licht.

Het gezicht wordt nauwkeuriger uitgewerkt. Gebruik hiervoor een schilderstok zodat je nauwkeuriger kunt schilderen. Kijk goed naar de vorm van de lichte plekken en schilder die in met lichte huidskleur. In dit geval hebben we de donkere tint van de onderschildering laten staan. Dat is voldoende voor het licht-donker effect. Geef de lippen een rode toets voor de kleur en vervaag de grenzen tussen licht en donker. De schaduw van het haar aan de linkerkant is erg donker. We lossen dat op door deze schaduw een warme roodbruine kleur te geven.

Dit is het uiteindelijke resultaat. De handen hebben iets meer nuance gekregen en rond de knokkels is de huid wat roder. Verder heb ik iets meer golf in het haar aangebracht. Voor degenen die hebben opgelet; de benen heb ik wat langer gemaakt ten opzichte van de eerste schets en steken voor de stoel uit. De verhouding vind ik nu beter en ook de donkere stoelrand is nu verdwenen. Dat komt de compositie ten goede.